ভীমকলৰ গুণ

                                                জয়ন্ত সোণোৱাল

                                                              (ইতিমধ্যে প্ৰান্তিকৰ জানুৱাৰী ১-১৫ সংখ্যাত প্ৰকাশিত)

ভীমকল এবিধ প্ৰকাণ্ড শাক জাতীয় বহু বৰ্ষজীৱি উদ্ভিদ । ঠাই বিশেষে এজোপা ভীমকলৰ উচ্চতা প্ৰায় ১০ মিটাৰ পৰ্য্যন্ত ওখ হয় । ফল অধিক বীজযুক্ত যদিও পকিলে খাবলৈ মিঠা হয় । ফল প্ৰায় ২০ ছে. মি. দীঘল আৰু প্ৰায় ১০ ছে. মি. ব্যাসৰ তিনিসিৰযুক্ত । গা-গছ ডাল কিছুমান দীঘল অৱতলীয় পাতৰ দৰে বাকলিৰ দ্বাৰা গঠিত যাক “কলডোং” বুলি কয় । এই কলডোংবোৰ লগ লাগি অপ্ৰকৃত কাণ্ডৰ গঠন কৰে । পাতবোৰৰ ঠাৰি শকত আৰু শক্ৰিশালী । পাতৰ ৰং পাতল সেউজায়া, পাতৰ দৈৰ্ঘ্য ডেৰ পৰা আঢ়ৈ মিটাৰ পৰ্য্যন্ত দীঘল হয় আৰু বহলে আধা মিটাৰতকৈ বেছি ।  পাতৰ উপৰিপৃষ্ঠ মম জাতীয় পৰ্দাথৰে গঠিত ।

ভীমকল বা আঠিয়া কল বুলি জানাজাত এই গছজোপাৰ বৈজ্ঞানিক নাম হ’ল Musa balbisiana Colla । ভীমকলৰ বিষয়ে ১৮২০ চনত পোন প্ৰথমে ইটালিয়ান উদ্ভিদবিদ লুইগি এলয়ছিয়াছ কলাই (Luigi Aloysius Colla)বৈজ্ঞানিক দৃষ্টি ভঙ্গিৰে ব্যাখ্যা কৰিছিল । উদ্ভিদ বিজ্ঞানত ভীম বা আঠিয়া কলক একবীজপ্ৰত্ৰী সষ্পূক উদ্ভিদৰ মুজেছি (Musaceae) নামৰ গোত্ৰত ৰখা হৈছে ।

এই বিধ গছ অসমৰ গ্ৰামাঞ্চলত প্ৰচুৰ পৰিমানে পোৱা যায় । গ্ৰাম্য জীৱনৰ দৈনন্দিন বিভিন্ন কাৰুকাৰ্য্যত ভীমকল আৰু ভীমকল গছৰ বিভিন্ন অংশৰ ব্যৱহাৰ অপৰিসীম । ভাৰতৰ বাহিৰেও চীন, ইণ্ডোনেচিয়া, মালেয়েচিয়া, ম্যানমাৰ, নেপাল, নিউ গুইনিয়া, ফিলিপাইনচ্, শ্ৰীলংকা আৰু থাইলেণ্ডত ভীমকল পোৱা যায় । এসময়ত বনৰীয়া হিচাপে পৰিত্যক্ত এই মূল্যবান ভীমকলৰ পৰাই বৰ্ত্তমান সময়ৰ বহুবিধ উন্নত জাতৰ কল সংকৰণ কৰি উলিয়াইছে ।

            অসমৰ চহা গাৱলীয়া জীৱনশৈলীত ভীমকলৰ ফল আৰু গছৰ ব্যৱহাৰ অতি গুৰুত্বৰ্পূণ । ভীমকল ঘৰুৱা কাম কাজত ব্যৱহাৰ কৰা উপৰিও বিভিন্ন মাঙ্গলিক আৰু সামাজিক কৰ্মত বহুল ভাৱে ব্যৱহাৰ হয় । ফলৰ পৰা আৰম্ভ কৰি গা-গছ, পাত, ফুল, কাণ্ড, শিপা আদি আটাইবোৰ অংশই ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায় । সাধাৰণ ব্যৱহাৰৰ ওপৰিও ঔষধ আৰু ঘৰুৱা সুৰা প্ৰস্তুতকৰণতো ভীম কল ব্যৱহাৰ কৰা হয় । কিন্তু বিশ্বায়নৰ প্ৰভাৱত এই অতি মূল্যৱান বহুগুণী গছজোপা দিনে দিনে অৱহেলিত হৈ কমি আহিবলৈ ধৰিছে ।

ভীমকলৰ সাধাৰণ ব্যৱহাৰ

কলখাৰ- কলখাৰ দি আঞ্জা খোৱা বাবে অতিথিপৰায়ণ অসমীয়া জাতিটোক খাৰখোৱা অসমীয়া বুলি কোৱা হয় । খাৰ অসমীয়া খাদ্যাভাসৰ এক অবিচ্ছেদ্য উপকৰণ । কলগছৰ বিভিন্ন অংশৰ পৰা নিজে ঘৰতে খাৰ প্ৰস্তুত কৰিব পাৰি । কল খাৰ ফলৰ বাকলিৰ উপৰিও গা-গছৰ ডোং, শুকান পাত আৰু ঠাৰি, কলডিলৰ বাকলি, গছৰ মূঢ়া আদি শুকুৱাই লৈ জ্বলাই ছাই কৰি কলখাৰ প্ৰস্তুত কৰা হয় । এই কলখাৰ কেৱল খাদ্য উপকৰণ হিচাপে নহয়, কাপোৰ ধোৱা, মূৰ-চুলি ধোৱা আদি কামতো  ব্যৱহাৰ কৰা হয় । কলখাৰে এৰি কাপোৰ ধোলে উজ্বলতা বাঢ়ে, দেখিবলৈ ধুনীয়া আৰু ল’বলৈও আৰাম হয় । বজাৰত বিভিন্ন ধৰণৰ চাবোন, চেম্পু আৰু মলি-মাৰ্জক সহজলভ্য হোৱাৰ লগে লগে গ্ৰাম্যাঞ্চলত বহুলভাৱে প্ৰচলিত কলখাৰৰ জনপ্ৰিয়তা আৰু ব্যৱহাৰ লাহে লাহে কমি আহিছে ।

কলপচলা- আঞ্জা হিচাপে খাবলৈ ব্যৱহাৰ কলৰ পুলিক পচলা বোলে । সেই কল পচলা অসমীয়া খাদ্যভাসৰ অতি জনপ্ৰিয় পাচলি । এসময়ত কেৱল গ্ৰাম্যাঞ্চলতে পাচলি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা কলপচলা আজিকালি নগৰ -মহানগৰৰ বজাৰতো দেখিবলৈ পোৱা যায় । কলপচলা কেৱল সাধাৰণ আঞ্জাই নহয়, কল পচলা খালে দেহত জমা হোৱা ইউৰিক এচিড্ কমাই ৰাখে ।

কলডিল- কলডিলৰ আঞ্জা অতি সুৰুচিবোধক আৰু ঔষধি গুণযুক্ত । ভয়াম অঞ্চলত পোৱা কলডিলৰ ভিতৰত ভীমকলৰ কলডিলহে বেছিকৈ পাচলি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায় । অৱশ্যে পাহাৰীয়া কলডিলৰো সমাদৰ যথেষ্ট । পাৰ মাংস আৰু কলডিলৰ আঞ্জা খাবলৈ জুতি লগা । কলডিলত খাদ্যপ্ৰাণ কেলছিয়াম আৰু আইৰণ যথেষ্ট পৰিমাণে থাকে । সেইবাবে আইৰণ কমি যোৱা ৰোগীক কলডিল খাবলৈ কোৱা হয় ।

ফল- ফল বা ভীমকল যদিও যথেষ্ট গুটিৰে ভৰপুৰ তথাপি খাবলৈ বৰ সোৱাদ ।এই ফল ফুল ফুলাৰ পৰা পকিবলৈ প্ৰায় ছমাহ সময় লাগে । পকা ভীম কল পুহ মাহত নিয়মীত খালে গাত ভীমৰ সমান বল হয় বুলি গাঁৱৰ মানুহৰ মুখে মুখে শুনা যায় । পিঠাগুৰিৰ সৈতে পকা ভীমকলৰ লগত তৈয়াৰ কৰা লাড়ু খাবলৈ বৰ ভাল । খেতিয়ক সকলক গৃহিনীয়ে পথাৰত ফিকা চাহৰ সৈতে ভীমকল আৰু পিঠাগুৰিৰ লাডু খাবলৈ প্ৰায়েই দিয়ে । এই লাডু খায়েই ঘৰৰ গৃহষ্ঠই দিনৰ এপৰলৈ হাল বাই খৰালি কৰাল মাৰি থকা মাটিৰ চহ কৰে । এই লাড়ু যথেষ্ট শক্তিদায়ক । ইয়াৰ উপৰিও নপকা পূৰঠ ভীমকল চকলা চকলকৈ কাটি কেৰাহিত তেল নিদিয়াকৈ পুৰি খাবলৈ বৰ ভাল হয় । গাওঁৰ বহুলোকে চাহৰ লগত বিস্কুতৰ পৰিৱতে ভীমকলৰ এনেধৰণৰ পূৰা কল খাই । পকা ভীমকলৰ পৰা গুটিবোৰ চালনীৰে চালি আতৰাই ছয়মহৰ পৰা কেচুঁৱাক খোৱালে শ্ৰীবৃদ্ধি হয় । শিশুৰ পঁয়ালগাও ভাল হয় । পকা ভীমকলৰ পৰা জেলি বনাইও খাব পাৰি । পকা ভীমকল পাতল পাতলকৈ কাটি ৰ’দত ভালদৰে শুকুৱাই পাছত বিস্কুতৰ নিচিনাকৈ চাহৰ লগত খাব পাৰি । পকা ভীমকলৰ পৰা ঘৰুৱা সুৰা প্ৰস্তুত কৰা হয় । অসমৰ জনজাতি সম্পদায় লোকে পকা ভীমকলৰ লগত সাঁজৰ পিঠা সানি ঘৰুৱা সাঁজ তৈয়াৰ কৰা দেখা যায় । এনেধৰণে তৈয়াৰ কৰা সাঁজ খাবলৈ মিঠা আৰু দেখিবলৈ গাঢ় হালধীয়া হয় । কেঁচা ভীমকল ঔষধ হিচাপেও ব্যৱহাৰ কৰা হয় । পেটচলা বেমাৰত এটা কেঁচা ভীমকলৰ ৩ ভাগৰ ১ ভাগ, মধুৰীয়ামৰ কুমলীয়া আগ তিনিটা আৰু ২ ইঞ্চি দীঘল আৰু ১ ইঞ্চিমান বহল শিলিখা গছৰ বাকলিৰ সৈতে খুন্দি পৰিশ্ৰুত খালে মাত্ৰ দুই পালিতে পেটচলা ভাল হয় । অৱশ্যে পৰিমাণ বেছি হ’লে শৌচ টানহৈ কষ্ট হয় ।

কলডোং- কল গছৰ কাণ্ড অপ্ৰকৃত কাণ্ড । কিছুমান দীঘল দীঘল অৱতলীয় বাকলিৰে উলম্বভাৱে সজ্জিত হৈ অপ্ৰকৃত কাণ্ড গঠন হয় । গছ ডালৰ বাহিৰৰ পৰা ভিতৰলৈ বাকলিসমূহৰ আকাৰ ক্ৰমান্বয়ে কমি যায় । বাহিৰৰ পৰা ভিতৰ ফালৰ ৪-৫ টা বাকলি বিভিন্ন কামত ব্যৱহাৰ কৰা হয় । গাঁৱৰ লোকসকলে সমজোৱা ভোঁজ বা সকাম-নিকামত খোৱাৰ থালিৰ পৰিৱতে কলডোং ব্যৱহাৰ কৰে । এনেদৰে খাবলৈ থালিৰ পৰিৱতে ব্যৱহাৰ কৰা কলডোংক কলপতুৱা বুলিও কয় । কলডোঙৰ পৰা বিশেষভাৱে বনোৱা পাতত কোমল চাউল, দৈ আৰু গুৰ দি খোৱা জলপান অসমৰ গাম্য জীৱনৰ পৰম্পৰাৰ দৰে । অস্থায়ীভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা কলডোং পৰিৱেশ হিতৈশী । আজিকালি বনভোঁজ খাবলৈ যোৱা দলসমূহে প্লাষ্টিক বা পলিথিনৰ দ্বাৰা তৈয়াৰী প্লেট ব্যৱহাৰ কৰে আৰু সেইবোৰ খোৱা ঠাইতে পেলাই থৈ আহি পৰিৱেশ বিনষ্ট কৰে । সেই প্লাষ্টিক বা পলিথিনৰ প্লেট ব্যৱহাৰ কৰা পৰিৱতে যদি কলপতুৱা ব্যৱহাৰ কৰা হয় তেন্তে পাশ্বক্ৰিয়াহীন পাতবোৰ সোনকালে পচি গৈ পৰিৱেশ পৰিষ্কাৰকৈ ৰাখিব ।  ছোৱালী তুলনী বিয়াত কলডুঙৰ দ্বাৰা সজোঁৱা বেৰীৰ (কন্যাক গা ধোৱাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা ঘৰ) ভিতৰত কন্যাক গা ধোৱায় ।

কলগছ- কল গছৰ ব্যৱহাৰ সকলোৱে দেখিছে । অপ্ৰকৃত কাণ্ড কাটি গাৱঁৰ বিয়া সভাহত ৰভা সাজিবলৈ খুটা হিচাপে ব্যৱহাৰৱ কৰা হয় । এনেধৰণৰ একোডাল মজবুত কল গছৰ খুটা ১০ ৰ পৰা ১৫ দিন পৰ্য্যন্ত নেগেলাকৈ থাকে । বাৰিষাৰ সময়ত গৰু-মহৰ ঘাঁহৰ নাটনি হয় । তেনে সংকট সময়ত কলগছ সৰু সৰুকৈ কাটি গৰু-ম’হক খোৱায় । বানপানীৰ সময়ত কলগছৰ ভূঁ সাজি বান প্ৰীৰিতই পানীত চলাচল কৰা আমি সকলোৱে দেখিছো । 

কলপুলি- কলপুলি পচলা হিচাপে খোৱাৰ ওপৰিও বিভিন্ন মাংগলিক কাম কাজত ব্যৱহাৰ কৰা হয় । পদুলিৰ মুখত দুফালে দুটা কলপুলি পুতি বিয়া সবাহত অতিথিক আদৰণি জনাৱাটো অসমীয়া সমাজৰ নিয়ম । তাৰোপৰি বিহু, পূজা-পাৱন, দহা-কাজ আদি সকলোতে কলপুলিৰ গুৰুত্ব আমি সকলোৱে দেখিছো ।

কলপাত- কল ডোঙৰ দৰে কলপাত খোৱাৰ থালিৰ বিকল্প হিচাপে ব্যৱহাৰ হয় । সকাম-নিকামত, পূজা-পাৱন আদিত প্ৰসাদ খাবলৈ কলপাত ব্যৱহাৰ কৰা হয় । কৃত্ৰিম ভাৱে তৈয়াৰ কৰা খোৱা থালি যি দৰে পৰিৱেশৰ অপকাৰী ঠিক তেনেকৈ স্বাথ্যৰ পক্ষেও হানিকাৰক । এনে ক্ষেত্ৰত কলপাত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি । আজি কালি ডাঙৰ ডাঙৰ হোটেল ৰেষ্টোৰাতো খোৱাৰ থালিৰ ওপৰত কলপাত পাৰি দিয়া দেখা যায় । গ্ৰাহকেও খাই ভাল পায় । দক্ষিণ ভাৰতীয় প্ৰায়বোৰ হোটেলত কলপাত ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায় । গছত শুকাই যোৱা কলপাতৰ ঠাৰি ছাই কৰি খাৰ প্ৰস্তুত কৰা দেখা যায় ।  গাৱঁৰ দুখীয়া লোকসকলে বিয়া সভাহত ৰভা বনাওঁতে তিউপাল বা টিনৰ পৰিৰ্ৱতে কেচাঁ কলপাত ব্যৱহাৰ কৰে । সোণোৱাল কছাৰী সকলৰ পৰম্পৰা বহুৱা নৃত্যৰ বাবে বহুৱা সজাওঁতে কেঁচা কল পাত ব্যৱহাৰ কৰে । শুকান কল পাতৰ মাজৰ ঠাৰি ডাল ঢাৰি বনাবলৈও ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায় । আগৰ দিনত গাঁৱৰ স্কুললৈ যাওঁতে কলৰ ঠাৰিৰ পৰা বনোৱা বহা ঢাৰি লৈ যোৱাটো স্বাভাৱিক আছিল । 

ঔষধ হিচাপে ভীমকল -

কৃমি-নাশকঃ কলপাতৰ বগা উপৰি পৃষ্ঠ মম জাতীয় পৰ্দাথ থাকে । এই মম জাতীয় পৰ্দাথবিধ কৃমিনাশক । কলপাতত গৰম ভাত ১৫ ৰ পৰা ২০ মিনিট সময় বান্ধি ৰাখি কৃমিৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত ৰোগীক খাবলৈ দিলে ৰোগী আৰোগ্য হয় । ইয়াৰ বাহিৰেও, ৬-৮ মাহ মান বয়সৰ কল পুলি এটা মাটিৰ পৰা ডেৰফুট মান ওপৰত কাটি মূঢ়াটোৰ পৰা ভিতৰৰ কোঁহটো উঠাই ল’ব লাগে । কোঁহ এৰোৱাই সৃষ্টি হোৱা বিন্ধাটো একেজোপা গছৰে কলপাত এখনেৰে ৰাতিটো বাহিৰৰ পৰা কোনো ধৰণৰ অপৰ্দাথ সোমাব নোৱাৰাকৈ বান্ধি ৰাখিব লাগে । পুৱা বিন্ধাটোত জমা হোৱা পানী সংগ্ৰহ কৰি আধা কাপ দিনে দুবাৰকৈ তিনি দিন খালে শৌচাদ্বাৰেদি পেলু ওলাই আহে ।

গৰ্ভধাৰণঃ গৰ্ভধাৰণ নোহোৱাটো কেৱল পাৰিবাৰিক সমস্যাই নহয়, ই সামাজিক, মানসিক আৰু পৰিয়ালৰ বাবে অশান্তি কাৰকো । বহুতো লাকে ভীমকলৰ পৰা তৈয়াৰী ঔষধ খাইয়ো সন্তানৰ মূখ দেখাৰ সম্ভৱ হৈছে । এনে ক্ষেত্ৰত কলডিল নোহোৱা পৈণত কলগছ এডাল মাটিৰ পৰা এফুট মান ওপৰত কাটিব ল’ব লাগে । কটা মূঢ়়া টোৰ পৰা মাজৰ কোঁহিটো উলিয়াই এটা বিন্ধা সৃষ্টি কৰিব ল’ব লাগে । একে জোপা গছৰে পাত এখিলাই কোনো ধৰণৰ বাহিৰা পৰ্দাথ সোমাব নোৱাৰাকৈ বিন্ধাটো ভালদৰে বান্ধি থব লাগে । পুৱা বিন্ধাটোত জমা হোৱা পানীখিনি সংগ্ৰহ কৰিব লাগে । এইদৰে সংগ্ৰহ কৰা পানী খিনিত ৬-১০ টা মান গংগাতুলসী (Hyptis suaveolens) গুটি এঘন্টা সময় তিয়াই ৰাখিব লাগে । এই মিশ্ৰণ পুৱা খালী পেটত তিনি দিন তিনি জোপা বেলেগ বেলেগ গছৰ পৰা খালে তিৰোতাৰ গৰ্ভাধাৰণ হ’ব পৰা ক্ষমতা লাভ কৰে ।

গাঁঠি বিষঃ গাঁঠি বিষ হ’লে কলৰ পোৰা বাকলিৰ ছাই আৰু ক’লা হালধীৰ (Curcuma caesia Roxb.) সম পৰিমাণে লৈ তৈয়াৰী মিশ্ৰণ বিষ হোৱা অংশত লগালে বিষ ভাল হয় ।

গ্ৰহনীঃ পকা ভীমকল এটা কাটি ইয়াৰ আধা অংশ এক লিটাৰ পানীত ৰাতিটো তিয়াই ৰাখি পুৱা খালী পেটত চাৰি দিন খালে গ্ৰহণী ভাল হয় ।

ৰাসায়নিক ধৰ্ম-

কল গছৰ অপ্ৰকৃত কাণ্ডটো প্ৰায় ৯৫ % পানীৰে ভৰা । ২৫ কি.গ্ৰা. কেঁচা অপ্ৰকৃত কাণ্ড শুকুৱালে মাত্ৰ ১.৫ কি.গ্ৰা. হে শুষ্ক অৱশিষ্ট পোৱা যায় । এই অৱশিষ্ট জ্বলালে মাত্ৰ ১৯০ গ্ৰাম মানহে ছাই পোৱা যায় । এই ছাইৰ মূখ্য উপাদান হল প’টাছিয়াম(K) আৰু কাৰ্বনেট(CO₃) । ইয়াত প’টাছিয়াম ১৯.৪০ % আৰু কাৰ্বনেট ১৩.৪ % পোৱা যায় । কল গছৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা খাৰৰ ক্ষাৰকীয় ধৰ্ম অতি বেছি । ক্ষাৰকৰ সৰ্বোচ্চ পৰিমাপ pH 14 ভিতৰত pH 13 য়েই কলখাৰত থাকে । কলখাৰত যথেষ্ট লৱণ থাকে । আমাৰ দৈনন্দিন খাদ্যৰ তালিকাত লৱণ অপৰিহায্য । আমি ব্যৱহাৰ কৰা লৱণৰ বৈজ্ঞানিক নাম ছ’ডিয়াম ক্ল’ৰাইড (NaCl₂) বুলি জনাজাত । হৃদ আৰু উচ্চ ৰক্তচাপত আক্ৰান্ত ৰোগীৰ বাবে এই লৱণ ক্ষতিকাৰক । কিন্ত কলখাৰত পোৱা লৱণ ছ’ডিয়াম ক্ল’ৰাইড নহয় । ই হ’ল প’টাছিয়াম ক্ল’ৰাইড (KCl₂)। এই বিধ লৱণ এনেধৰণৰ ৰোগীৰ বাবে উপকাৰী । কম ছ’ডিয়ামযুক্ত আৰু বেছি প’টাছিয়ামযুক্ত কলখাৰৰ ব্যৱহাৰৰ উপকাৰিতা নুই কৰিব নোৱাৰি । ২.৬% ছ’ডিয়াম ক্ল’ৰাইডৰ বিপৰিতে ৪৬% প’টাছিয়াম থকা কলখাৰ নিসন্দেহে এনেধৰণৰ ৰোগীৰ বাবে উপকাৰী । লক্ষ্যণীয় যে ৫০০ মি.লি. কলখাৰৰ বাষ্পীয়কৰণ কৰিলে ১১ গ্ৰাম প’টাছিয়াম ক্ল’ৰাইডj লৱণ পোৱা যায় । তাৰোপৰি অতি কম মাত্ৰাত থকা মৌল এলুমিনিয়াম (Al), কেডমিয়াম (Cd), ক্ৰমিয়াম(Cr), কপাৰ(Cu) আৰু আইৰণে (Fe) আমাৰ দেহত যথেষ্ট সহায় কৰে । আমাৰ দেহৰ চালিকা শক্তি উত্পাদনৰ বাবে মূখ্য ভূমিকা পালন কৰা উত্সেচক(enzyme) সমূহৰ লগত সহ-উত্সেচক (co-factor)হিচাপে সঙ্গ দি দেহৰ pH ৰ মাত্ৰা সন্তোলিত কৰি ৰাখে,  স্নায়ু সমূহৰ সংকেত প্ৰৱাহৰ কাৰ্য্য ক্ষমতা সন্তোলন কৰে, পেশীৰ সংকোচন-প্ৰসাৰণত সহায় কৰে, দেহৰ কলা-কোষ সমূহৰ বৃদ্ধি নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ উপৰিও সিহঁতৰ গঠন আৰু কাৰ্য্যক্ষম কৰি তোলাত সহায় কৰে । অতি গুৰুত্বৰ্পূণ কথা যে মানুহৰ দেহৰ বাবে ভয়ঙ্কৰ পৰ্দাথ হিচাপে জনাজাত আৰ্চেনিক (As) আৰু লেড (Pb) ০.০১ ppm তকৈ কম থাকে ।  এই পৰিমাণ ক্ষতিকাৰক পৰিমানতকৈ যথেষ্ট কম ।

ওপৰত উল্লেখ কৰা বোৰৰ ওপৰিও ঠাই বিশেষে ভীম কলৰ আৰু বহুতো ব্যৱহাৰৰ দিশ দেখা যায় । ঘতিকে ভীমকল এনে এবিধ দৰকাৰী উদ্ভিদ যি মানুহৰ প্ৰতিটো কামতে ব্যৱহাৰ হয় । এসময়ত গাওঁবোৰৰ বাৰীৰ চোকে কোণে ঠাহ খাই থকা ভীমকল আজিকালি অৱহেলিত হৈ কমি আহিছে । বিশ্বায়নৰ প্ৰভাৱত আমি নিজৰ মাটিত গজা মূল্যৱান সৰ্বগুণী গছজোপাৰ প্ৰতি আওকাণ কৰিছোঁ । গোটেই বিশ্বত ইতিমধ্যে খাদ্য অভাৱে দেখা দিছে । পশ্চিমীয়া দেশসমূহত ভৱিষ্যতে হ’ব পৰা খাদ্য সংকটৰ পৰা সকাহ পাবলৈ নতুন নতুন খাদ্যৰ সন্ধান কৰা দেখা গৈছে । অলপতে এটা টি.ভি. চেনেলত দেখা গৈছিল বিভিন্ন পোক পৰ্ত্যংগৰ ভোজন, সেইবোৰৰ পেকিং আৰু বাৰ্ণিজ্য । গতিকে আমাৰ এই মাটিত খুউৱ সহজতে হোৱা এই মূল্যৱান অতি উপকাৰী গছজোপা সকলোৰে বাৰীত ৰুই থলে কিনো অসুবিধা হ’ব ! ৰে’ল আলি কাষে কাষে, ঘাইপথৰ কাষৰ অসংখ্য খালি ঠাই আছে, সেইবোৰত কল গছ ৰুই লাভৱান হোৱাৰ উপৰিও পাৰিপাৰ্শ্বিকতা সন্তোলিত কৰি ৰাখিব । ইয়াৰ উপৰিও অতি সোনকালে অনুৰ্ব্বৰ মাটিৰ পচন ঘটাই মাটি সাৰুৱা কৰে । শৰীৰত সকলো ধৰণৰ পুষ্টি যোগোৱা ভীমকলৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ আমি সকলোৱে শিকা উচিত । বাতৰি কাতত পঢ়িবলৈ পাইছো অসমৰ কেইজন মান উদ্যোগী ব্যক্তিয়ে ভীম কলৰ পৰা শিশু পুষ্টিকৰ খাদ্য ভীমভিটা আৰু ভীমশক্তি তৈয়াৰ কৰিছে । এই ভীমভিটা আৰু ভীমশক্তি বজাৰত কদৰ বাহিছে । কিন্তু চাহিদা অনুসৰি উত্পাদন তেনেই কম । লগতে পৰ্য্যাপ্ত পৰিমাণে কেচাঁমাল নথকা হেতু গ্ৰাহকৰ প্ৰয়োজন অনুসৰি অভাৱ পূৰণ কৰিব পৰা হোৱা নাই । গতিকে কোনো মূলধন নোহোৱাকৈ কৰিব পৰা ভীমকলৰ খেতি কৰি স্বাভলম্বী হ’ব পৰা প্ৰচুৰ সম্ভৱনা আছে ।